Huy động hơn 65 nghìn tỷ từ 5 nguồn

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng - Chủ tịch Hội đồng thẩm định Nhà nước vừa phê duyệt kế hoạch thẩm định dự án đường sắt đô thị TP Hà Nội, tuyến Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc (tuyến đường sắt đô thị Văn Cao - Hòa Lạc).

Sơ bộ tổng vốn đầu tư dự án khoảng 65.404 tỷ đồng (khoảng 2,7 tỷ USD), dự kiến huy động từ năm nguồn gồm vốn đầu tư công và tiết kiệm chi giai đoạn 2021 - 2025 (khoảng 15.000 tỷ đồng); tiền thu từ cổ phần hóa và thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước (khoảng 18.000 - 20.000 tỷ đồng); Vốn đấu giá một số khu đất trên địa bàn Hà Nội (khoảng 15.000 tỷ đồng); vốn phát hành trái phiếu của thành phố (khoảng 10.000 tỷ đồng). Phần vốn còn lại dự kiến vay từ các tổ chức tài chính quốc tế.

Hà Nội dự báo giao thông trên tuyến đường sắt Văn Cao - Hoà Lạc năm 2025 vào khoảng 273 nghìn lượt khách/ngày đêm, tương đương hơn 24,7 nghìn lượt khách/giờ cao điểm.

Đến năm 2050, con số này dự báo đạt hơn 780 nghìn lượt hành khách/ngày đêm, tương đương hơn 63,8 nghìn lượt khách/giờ cao điểm.

Từ đây, Hà Nội đề xuất lựa chọn hệ thống vận tải trung bình (MRT) với tốc độ chạy tàu trung bình khoảng 120km/h, đoạn ngầm khoảng 90km/h.

Theo kế hoạch của Hà Nội, tuyến đường sắt Văn Cao - Hòa Lạc sẽ được đầu tư trong giai đoạn 2020 - 2025, được vận hành thử và bàn giao vào cuối năm 2025, nghiệm thu và thanh quyết toán trong hai năm 2026 - 2027.

Việc Hà Nội đặt mục tiêu phấn đấu đến 2025 chạy thử đường sắt Văn Cao - Hòa Lạc, đồng nghĩa với việc tuyến đường sắt này được đầu tư trong thời gian rất ngắn từ 2 - 3 năm.

Dự báo mật độ khách đoạn Quần Ngựa - Song Phương chênh lệch lớn với đoạn Song Phương - Thạch Bình, Hà Nội cũng đề xuất số lượng tàu chạy trên đoạn Quần Ngựa - Song Phương sẽ nhiều hơn số tàu chạy toàn tuyến Quần Ngựa - Thạch Bình để phát huy tối đa hiệu quả dự án.

Trước mắt, trong giai đoạn 2025 - 2050 tuyến đường sắt này sẽ chạy tàu 4 toa, giai đoạn sau 2050 sẽ nâng lên chạy tàu 6 toa.

"Có phải nhà dân đâu mà xong trong 2 - 3 năm" 

Trao đổi với PV Báo Giao thông, nhiều chuyên gia về đường sắt nhận định việc Hà Nội đặt mục tiêu xây dựng tuyến đường sắt Văn Cao - Hoà Lạc chỉ trong 2 - 3 năm rất khó khả thi, nhất là khi các tuyến đường sắt đô thị tương tự tại Hà Nội như Cát Linh - Hà Đông, Nhổn - ga Hà Nội đều mất cả hơn chục năm thi công mới có thể đưa vào vận hành, khai thác. 

TS Nguyễn Hữu Đức - chuyên giao giao thông đánh giá, việc đề xuất huy động từ 5 nguồn vốn làm đường sắt đô thị là một bước đi mới. Từ đây, chúng ta có thể kỳ vọng tiến độ sẽ nhanh hơn các dự án từ vốn vay ODA.

Tuy nhiên, TS Đức cũng thẳng thắn cho rằng, hoàn thành một tuyến đường sắt đô thị trong 2 -3 năm là điều rất khó xảy ra. Chúng ta chỉ có thể kỳ vọng là sẽ nhanh hơn các tuyến khác. 

Đồng quan điểm TS Phan Lê Bình - Chuyên gia giao thông cho rằng, việc hoàn thành trong 2 - 3 năm là không thể khả thi.

"Có phải xây nhà dân đâu, đây là làm một tuyến đường sắt rất dài, gần gấp 3 lần tuyến Cát Linh - Hà Đông. Làm trong 2 - 3 năm là không tưởng. Hiện nay, tuyến số 5 chỉ có lợi thế ở khâu giải phóng mặt bằng vì ít bị ảnh hưởng, diện tích trong nội đô ngắn", ông Bình nói. 

"Theo tôi Hà Nội nhanh cũng phải mất khoảng thời gian 20 - 30 năm mới có thể hoàn thiện 39km tuyến đường sắt đô thị số 5 này. Chứ không thể trong vài năm hoàn thành được. Không phải tôi không tin vào TP mà tôi nhìn nhận thực tế từ thế giới cũng như kinh nghiệm làm các tuyến ở Việt Nam", TS Bình nói và cho rằng, Hà Nội cần rút gọn thời gian ra quyết định. 

Theo ông Bình, những chậm trễ trong việc làm đường sắt đô thị hiện nay chủ yếu do chậm trễ ra quyết định của cơ quan quản lý Nhà nước, chấp thuận thiết kế hay không, thay đổi thiết kế, cho phép trượt giá, chi trả thêm cho nhà thầu rất mất thời gian. 6 tháng, một năm thậm chí 2, 3 năm, quá trình ra quyết định quá cồng kềnh. 

Ở góc nhìn của PGS.TS Nguyễn Thị Thu Thuỷ, chuyên gia giao thông bày tỏ, 5 nguồn vốn mà TP dự định chi cho việc xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 5 thì hợp lý, quan trọng quá trình huy động có hiệu quả, có nhanh không.

Về tiến độ, bà Thuỷ cũng đồng quan điểm với ông Bình khi khẳng định việc xây dựng 2 - 3 năm cho 39km là không thể khả thi. 

"Mặc dù chúng ta đã có kinh nghiệm làm đường sắt đô thị nhưng thời gian đưa ra của chính quyền TP quá ngắn, việc này giờ có sẵn tiền chưa chắc đã hoàn thành. Chưa nói đến câu chuyện huy động, thời gian đấu thầu. Có thể TP đang bày tỏ quyết tâm nhưng cũng cần nhìn nhận thực tế", bà Thủy nói và nhắc lại câu chuyện vài năm trước, TP Hà Nội đã bày tỏ quyết tâm đến năm 2025 sẽ cấm xe máy, thu phí vào nội đô. Nhưng đến giờ trên giấy còn chưa hoàn thành đề án. 

"Rõ ràng cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi quyết định, không thể đưa ra các mốc thời gian rồi không làm được, chỉ để cho xong nhiệm vụ trước mắt", bà Thuỷ nói.  

Đọc bài viết gốc tại đây