Thông tin với PV Tiền Phong, đại diện Sở Công thương Hà Nội cho biết thời gian qua các thành viên Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội đã tập trung triển khai các chỉ thị, công điện và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả. Ban chỉ đạo 389 thành phố cũng vừa có báo cáo về 1 tháng cao điểm thực hiện nhiệm vụ này (từ ngày 15/5-15/6).

Theo đó, qua một tháng triển khai, các lực lượng chức năng trong Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội đã kiểm tra 937 vụ, xử lý 814 vụ (trong đó khởi tố hình sự 7 vụ đối với 16 bị can), phạt hành chính hơn 14 tỷ đồng, truy thu thuế hơn 1,2 tỷ đồng. Tổng trị giá hàng vi phạm lên tới gần 39 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội cũng nhận định vẫn còn những khó khăn trong kiểm tra, kiểm soát trên môi trường thương mại điện tử. Cụ thể, hiện nay các tổ chức, cá nhân có thể dễ dàng lập và sử dụng nhiều tài khoản khác nhau để thực hiện việc kinh doanh hàng hóa trên các nền tảng mạng xã hội, như: Zalo, Facebook, Tiktok.

Cùng với đó, đa số đối tượng kinh doanh không có địa điểm và kho hàng cố định mà chỉ thông qua các website, trang mạng xã hội để quảng bá, giới thiệu sản phẩm, sau đó chuyển hàng, giao hàng qua các đơn vị chuyển phát hoặc các shipper và thanh toán trực tiếp hoặc chuyển khoản theo thỏa thuận...

Các KOL/KOC vi phạm quảng cáo sản phẩm trong một phiên livestream.

Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội cũng nêu khó khăn khi áp dụng văn bản quy phạm pháp luật. Cụ thể, một số quy định pháp luật liên quan đến sở hữu trí tuệ, xử lý hàng giả vẫn còn chưa đủ mạnh, thiếu tính răn đe, chế tài chưa rõ ràng, gây khó khăn trong công tác xử lý hình sự các vụ việc..

Về lĩnh vực an toàn thực phẩm (ATTP), hiện có 3 cơ quan quản lý Nhà nước về ATTP là Bộ Y tế, Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, dẫn tới công tác quản lý Nhà nước không phát huy hiệu quả. Nhiều cơ quan tham gia quản lý một mặt hàng (cùng quản lý sữa có đến 2 bộ: Bộ Y tế - Bộ Nông nghiệp và Môi trường, mặt hàng bánh trung thu cũng có đến 3 bộ quản lý: Bộ Y tế, Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Theo cơ quan chức năng, đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới vi phạm pháp luật trong lĩnh vực ATTP vẫn ở mức cao, chưa thể xử lý dứt điểm. Trong khi đó năng lực, trình độ lực lượng cán bộ làm công tác quản lý Nhà nước về ATTP, đặc biệt tại tuyến cơ sở còn hạn chế, yếu kém dẫn đến tình trạng thực phẩm không đảm bảo ATTP, thực phẩm kém chất lượng, thậm chí thực phẩm độc hại vẫn được bày bán tràn lan, thiếu kiểm soát...

Đặc biệt, Ban chỉ đạo của Hà Nội nhìn nhận, hiện nay, chưa có văn bản pháp luật riêng điều chỉnh hoạt động của KOL/KOC (người có ảnh hưởng trên mạng xã hội), nhất là khi họ tham gia quảng cáo, livestream, tiếp thị sản phẩm. Các quy định hiện hành (Luật Quảng cáo, Nghị định 181/2013/NĐ-CP) chủ yếu áp dụng cho tổ chức/cá nhân quảng cáo truyền thống, chưa theo kịp thực tế hoạt động trên môi trường số.

Do vậy, tình trạng nhiều KOL/KOC hoạt động dưới dạng cá nhân, không đăng ký kinh doanh, không ký hợp đồng rõ ràng với đơn vị sản xuất/kinh doanh sản phẩm. KOL/KOC thường quảng bá sản phẩm thông qua livestream hoặc video ngắn (trên Facebook, TikTok, YouTube...) với nội dung được dàn dựng, khó kiểm soát tính chính xác, khách quan, không nêu rõ nguồn gốc sản phẩm, không công bố cơ sở pháp lý, hoặc dùng từ ngữ gây hiểu lầm như “chữa khỏi”, “tốt hơn thuốc”, “điều trị”, vi phạm quy định quảng cáo nên khi xảy ra vi phạm, rất khó xử lý hoặc truy trách nhiệm...