Hàng container "nhỏ giọt", nguy cơ lãng phí hạ tầng

Trong bối cảnh sản lượng hàng hóa container qua cảng biển Thanh Hóa vẫn còn khá khiêm tốn, chủ đầu tư Cảng container Long Sơn vừa đề xuất bổ sung công năng khai thác hàng tổng hợp, nhằm tận dụng tối đa hiệu quả hạ tầng đầu tư và đáp ứng sát thực tế nhu cầu thị trường.

Dự án bến cảng container Long Sơn.

Cụ thể, theo báo cáo gửi Bộ Xây dựng, Công ty TNHH Long Sơn - chủ đầu tư cảng container Long Sơn - kiến nghị được khai thác thêm hàng tổng hợp trong giai đoạn đầu, khi chưa đạt đủ sản lượng container như kỳ vọng. Cảng này thuộc khu bến Nam Nghi Sơn, một phần của cảng biển Thanh Hóa.

Trong văn bản mới nhất, Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam cho rằng đề xuất của Long Sơn là hợp lý và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Việc này không làm thay đổi định hướng quy hoạch phát triển cảng, nhưng cho phép sử dụng hiệu quả năng lực bến bãi trong ngắn hạn.

Theo thông tin của Báo Xây dựng, Dự án cảng container Long Sơn đã được UBND tỉnh Thanh Hóa chấp thuận chủ trương đầu tư từ năm 2016 và cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư tại Khu kinh tế Nghi Sơn.

Theo thiết kế, cảng có quy mô 4 cầu cảng, chiều dài gần 1.018m, công suất đạt khoảng 1 - 1,2 triệu TEU/năm. Trong giai đoạn đầu, doanh nghiệp dự kiến đưa vào khai thác 2 cầu cảng từ đầu năm 2026 và hoàn thiện toàn bộ vào 2027-2028.

Tuy nhiên, thực tế lượng hàng container qua các cảng biển tỉnh Thanh Hóa trong năm 2024 chỉ đạt 0,267 triệu tấn, chiếm vỏn vẹn 0,5% tổng lượng hàng hóa thông qua (56,27 triệu tấn). Trong khi đó, theo quy hoạch chi tiết đến năm 2030, nhu cầu hàng container qua khu bến Nam Nghi Sơn được dự báo đạt từ 1,5 đến 4 triệu tấn - tương đương 3,5-7,5% tổng nhu cầu hàng hóa khu vực này.

Khoảng cách lớn giữa năng lực thiết kế và thực tế hàng hóa khiến nhà đầu tư lo ngại về hiệu quả khai thác, từ đó đề xuất hướng linh hoạt: cho phép khai thác thêm hàng tổng hợp trong thời gian đầu khi hàng container chưa đạt mức kỳ vọng.

Không phá vỡ quy hoạch, chỉ là "đệm mềm" để chờ đà tăng

Căn cứ quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất - vùng nước cảng biển Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam khẳng định đề xuất của Công ty TNHH Long Sơn là phù hợp với định hướng phát triển và thực tế khai thác hàng hóa hiện nay.

"Khi nhu cầu hàng container còn thấp, cho phép khai thác thêm hàng tổng hợp sẽ giúp nâng cao hiệu quả đầu tư, không gây lãng phí năng lực cầu bến đã xây dựng", đại diện Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam nhận định.

Đồng thời, cơ quan này cũng đề nghị Bộ Xây dựng yêu cầu chủ đầu tư đảm bảo thực hiện đúng quy hoạch được phê duyệt về dài hạn, tức là sau khi thị trường container phát triển, cảng phải ưu tiên phục vụ đúng công năng ban đầu.